آنچه در این مقاله می‌خوانید
معرفی آزمایش های لازم برای چکاپ سلامت استخوان
مراکز چکاپ استخوان
هزینه چکاپ سلامت استخوان
سوالات متداول شما
برای تجویز چکاپ سلامت استخوان به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
اگر دچار درد استخوان هستید یا پزشک احتمال پوکی استخوان داده باشد، چکاپ سلامت استخوان برای شما ضروری است. در این چکاپ آزمایش پوکی استخوان، آزمایش تراکم استخوان و دیگر آزمایشهای لازم انجام می‌شود تا هرگونه مشکل در استخوان تشخیص داده شود. اگر قصد انجام این چکاپ را دارید، در این مطلب همراه ما باشید تا به شما توضیح دهیم، چه آزمایش‌هایی برای بررسی سلامت استخوان باید انجام شود؟ در صورت بروز چه علائمی باید این چکاپ را انجام داد؟ آیا آزمایش خون برای بررسی سلامت استخوان کافی است؟
اگر درد استخوان دارید یا به دلایل دیگری می‌خواهید آزمایش سلامت استخوان را انجام دهید، می‌توانید برای تجویز این آزمایش و مراجعه به متخصص از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو امکان مشاوره حضوری، آنلاین یا تلفنی با دکتر مغز و اعصاب، دکتر ارتوپد، دکتر داخلی و دیگر متخصصان وجود دارد.
معرفی آزمایش های لازم برای چکاپ سلامت استخوان
زمانی که احتمال بروز مشکلی مانند پوکی استخوان وجود داشته باشد یا استخوان‌ها دچار درد مشکوکی شوند، پزشک آزمایش‌هایی را برای بررسی سلامت استخوان تجویز می‌کند. علت برخی از بیماری‌های ستون فقرات مانند دیسک کمر را نیز می‌توان از طریق این آزمایش‌ها تشخیص داد. در چکاپ کامل بدن برخی موارد مانند اندازه‌گیری ویتامین‌ها و مواد معدنی انجام می‌شود. اما آزمایش‌هایی مانند آزمایش تراکم استخون یا پوکی استخوان باید در چکاپ سلامت استخوان انجام شوند.
پزشک برای بررسی بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان ابتدا آزمایش خون تجویز کرده تا مقدار پروتئین‌ها و آنزیم‌های مختلف را بررسی کند. سپس برای بررسی دقیق‌تر آزمایشهای تخصصی دیگری انجام می‌شود.
برای چکاپ سلامت استخوان می‌توانید با دکتر مغز و اعصاب، دکتر داخلی، روماتولوژیست یا دکتر ارتوپد از طریق دکترتو در ارتباط باشید. در سایت دکترتو علاوه بر تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصص وجود دارد.
۱. شمارش کامل سلول های خونی
در آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی سطح گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز، پلاکت‌ها و هموگلوبین بررسی می‌شود. این آزمایش خون در بیشتر چکاپ‌ها تجویز شده و اطلاعات کلی از بدن در اختیار پزشک قرار می‌دهد. به عنوان مثال کاهش گلبول‌های قرمز نشانه کم‌خونی بوده و ممکن است علامت کاهش برخی ویتامین‌ها در بدن باشد.
کاهش گلبول‌های سفید ممکن است نشانه مشکلی در مغز استخوان و افزایش گلبول‌های سفید نشانه التهاب و عفونت است. در صورت غیرطبیعی بودن نتایج این آزمایش باید برای بررسی دقیق‌تر آزمایشهای تکمیلی انجام شود.
۲. آزمایش کلسیم
تغییر سطح کلسیم خون در بیماری‌های استخوانی تاثیر بسیار زیادی دارد. به همین دلیل لازم است در چکاپ سلامت استخوان، سطح کلسیم بررسی شود. مقدار نرمال کلسیم در خون باید بین ۸٫۵ تا ۱۰٫۲ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد. افزایش سطح کلسیم می‌تواند نشانه تومور متاستاتیک استخوانی یا بیماری پاژه باشد.
در صورت بروز مشکلات مربوط به استخوان مانند کمردرد، زانودرد یا آرتروز لازم است ابتدا سطح کلسیم در آزمایش بررسی شود. سپس آزمایشهای تکمیلی دیگری برای تشخیص بیماری انجام می‌شود. برای تجویز این آزمایش و مراجعه به متخصص ارتوپد یا دکتر عمومی می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو امکان مشاوره آنلاین، تلفنی و حضوری وجود دارد.
۳. آزمایش ویتامین D3
در این آزمایش خون سطح ویتامین D در بدن بررسی می‌شود. برای جذب کلسیم وجود ویتامین D ضروری است. ممکن است شما کلسیم زیادی مصرف کنید؛ اما اگر سطح ویتامین D در بدن پایین باشد، جذب کلسیم با اختلال روبرو شده و استخوان‌ها دچار مشکل می‌شوند.
بررسی ویتامین D3 دقیق‌ترین راه برای تعیین سطح ویتامین D در بدن است. سطح طبیعی این ویتامین باید بین ۲۰ تا ۴۰ نانوگرم در میلی‌لیتر باشد. برای تشخیص پوکی استخوان و راشیتیسم انجام این آزمایش ضروری است.
۴. بررسی مارکر استخوانی
برای بررسی مارکر یا نشانگر استخوانی باید آزمایش خون یا آزمایش ادرار انجام شود. در این آزمایش موادی که برای بازسازی استخوان ضروری هستند، مورد بررسی قرار می‌گیرند. در آزمایش مارکر استخوانی میزان تحلیل یا تشکیل استخوان بررسی می‌شود. اگر سرعت آنها افزایش یا کاهش پیدا کرده باشد، می‌تواند نشانه یک اختلال در استخوان باشد.
از این آزمایش هم برای تعیین خطر پوکی استخوان و هم برای بررسی تاثیر داروها روی بیماری‌های استخوان استفاده می‌شود. معمولا برای انجام این آزمایش نیاز به ناشتا بودن است. مقدار مارکرهای استخوانی خون و ادرار در طول روز تغییر می‌کند. به همین دلیل زمان انجام آزمایش نیز مهم بوده و باید این مورد را از پزشک سوال کنید.
به نقل از labcorp در رابطه با موارد استفاده از آزمایش مارکر استخوانی:
این آزمایش در بزرگسالان اغلب برای نظارت بر پاسخ به درمان در بیماری‌های استخوان به‌ویژه پوکی استخوان استفاده می‌شود. در کودکان برای تشخیص و مدیریت اختلالات متابولیک استخوان مانند پوکی استخوان ثانویه، راشیتیسم، بیماری پاژه و استخوان‌سازی ناقص استفاده می‌شود.
۵. آزمایش منیزیم
در این آزمایش مقدار منیزیم خون بررسی می‌شود. برای عملکرد صحیح عضلات، اعصاب و قلب وجود منیزیم در بدن لازم است. کمبود منیزیم علائمی مانند ضعف، گرفتگی عضلات، گیجی و ضربان قلب نامنظم ایجاد می‌کند. افزایش آن باعث خستگی، تهوع و استفراغ و مشکل در تنفس می‌شود.
۶. آزمایش تراکم استخوان
آزمایش تراکم استخوان نوعی چکاپ است که برای بررسی دقیق احتمال پوکی استخوان انجام می‌شود. در این آزمایش از اشعه ایکس با دوز پایین استفاده شده و میزان کلسیم و سایر مواد معدنی در استخوان مشخص می‌شود. با اندازه‌گیری این مواد می‌توان استحکام و ضخامت استخوان را تعیین کرد.
از آزمایش تراکم استخوان علاوه بر تشخیص پوکی استخوان یا شکستگی استخوان در آینده برای تعیین موثر بودن درمان پوکی استخوان در این بیماران نیز استفاده می‌شود.
به نقل از bonehealthandosteoporosis در رابطه با تکرار آزمایش تراکم استخوان:
ازآنجایی‌که نتایج آزمایش پوکی استخوان در روند درمان تاثیر دارد، این آزمایش باید هر یک یا دو سال یک‌بار تکرار شود. این روند برای ارزیابی پاسخ به درمان ضروری است. همچنین افرادی که تحت درمان نبوده، اما در آستانه درمان هستند، باید هر یک یا دو سال یک‌بار این آزمایش را تکرار کنند.
اگر سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید یا بعد از ۵۰ سالگی دچار شکستگی استخوان شده‌اید، باید برای آزمایش پوکی استخوان یا تراکم استخوان اقدام کنید. برای تجویز این آزمایش و مراجعه به دکتر ارتوپد یا دکتر مغز و اعصاب می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.
۷. بررسی شرایط التهابی بدن
اگر در هر قسمتی از بدن التهاب وجود داشته باشد، پروتئین‌های خاصی از آن ناحیه آزاد شده و وارد جریان خون می‌شود. به همین دلیل می‌توان از آزمایش خون برای بررسی شرایط التهابی بدن استفاده کرد. البته دقت داشته باشید که موارد زیادی روی سطح این پروتئین‌ها تاثیر داشته و برای بررسی دقیق‌تر باید آزمایشهای بیشتری انجام شود.
در آزمایش خون سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR)، پروتئین واکنشی C و ویسکوزیته پلاسما اندازه‌گیری می‌شود. برای بررسی روماتیسم مفصلی یا اختلالات عضلانی این آزمایش باید انجام شود.
اگر علائم مربوط به بیماری آرتروز را دارید یا در آزمایش خون نشانه التهاب دیده می‌شود، باید به روماتولوژیست و ارتوپد مراجعه کنید. پزشک برای شما آزمایش آرتروز را تجویز کرده و علائم مربوط به بررسی می‌کند. برای مراجعه به روماتولوژیست می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین یا تلفنی وجود دارد.
۸. تشخیص بیماری روماتیسم
اگر نتیجه آزمایش تشخیص التهاب بدن نشان دهد، در قسمتی از بدن التهاب وجود دارد، لازم است برای تشخیص بیماری روماتیسم یا آرتروز آزمایشهای دیگری مانند آزمایش روماتیسم تجویز شود. با آزمایش خون می‌توان سطح فاکتورهای روماتوئید را اندازه‌گیری کرد. اما گاهی سطح این فاکتورها در شخص سالم نیز ممکن است بالا باشد. به همین دلیل باید برای بررسی التهاب اسکن انجام شود. اشعه ایکس و ام‌آرآی از معمول‌ترین اسکن‌های بررسی روماتیسم و آرتروز محسوب می‌شوند.
۹. بررسی عملکرد غده پاراتیروئید
با استفاده از آزمایش خون می‌توان سطح هورمون پاراتیروئید را در بدن بررسی کرد. در پرکاری پاراتیروئید مقدار کلسیم خون بیش از حد افزایش پیدا کرده و شخص دچار هیپرکلسمی می‌شود. هیپرکلسمی از دلایل اصلی ابتلا به پوکی استخوان است. به همین دلیل در چکاپ سلامت استخوان باید عملکرد غده پاراتیروئید نیز بررسی شود تا بتوان از پوکی استخوان جلوگیری کرد.
۱۰. نمونه برداری از بافت استخوان
اگر در آزمایشهای چکاپ سلامت استخوان به‌ویژه آزمایش اشعه ایکس مورد مشکوکی مشاهده شود، باید نمونه‌برداری یا بیوپسی استخوان انجام شود. در این روش بخشی از بافت استخوان برداشته شده تا زیر میکروسکوپ به طور دقیق بررسی شود. برای ارزیابی درد یا حساسیت استخوان، ناهنجاری‌ها، تومورهای بدخیم و خوش‌خیم استخوان و یافتن علت التهاب می‌توان از این روش استفاده کرد.
در نمونه‌برداری بافت استخوان از بی‌حسی موضعی استفاده شده و با سوزن بیوپسی مقداری از بافت برداشته می‌شود. پس از انجام آزمایش باید ناحیه بیوپسی استخوان تمیز و استریل نگهداری شود.
مراکز چکاپ استخوان
اگر پزشک برای چکاپ سلامت استخوان آزمایش خون یا ادرار تجویز کرده است، می‌توانید در هر آزمایشگاهی آزمایش خون بدهید. اما برای انجام آزمایش تراکم استخوان لازم است به مراکز سونوگرافی و رادیولوژی مراجعه کنید. قبل از مراجعه به مرکز رادیولوژی باید با آنها تماس بگیرید تا مطمئن شوید دستگاه آزمایش پوکی استخوان را دارند.
در کلینیک‌های تخصصی تومور استخوان نیز امکان آزمایش تراکم استخوان و نمونه‌برداری از بافت استخوان وجود دارد. در این مراکز بیوپسی استخوان انجام شده و نتیجه آزمایش توسط متخصص‌های حرفه‌ای بررسی می‌شود.
هزینه چکاپ سلامت استخوان
هزینه‌های مربوط به چکاپ سلامت استخوان بسیار متنوع است و نمی‌توان قیمت دقیقی برای آن تعیین کرد. معمولا آزمایش خون هزینه زیادی نداشته و بررسی هورمون‌ها هزینه آزمایش را بالا می‌برد. در آزمایش تراکم استخوان نیز نوع دستگاه، موقعیت جغرافیایی و پوشش بیمه در هزینه موثر است.
سوالات متداول شما
اگر شما دچار مشکلات استخوان مانند بیماری های ستون فقرات یا زانو درد هستید، احتمالا پزشک برای شما چکاپ سلامت استخوان را تجویز می‌کند. به همین دلیل با سوالاتی در مورد این چکاپ روبرو می‌شوید. در ادامه تعدادی از سوالات پرتکرار شما را مطرح کرده و پاسخ آنها را ارائه داده‌ایم.
چگونه می توان استخوان های سالم داشت؟برای داشتن استخوان‌های سالم باید سبک زندگی خود را تغییر دهید. سعی کنید سبزیجات بیشتری مصرف کنید. تمرینات قدرتی را در برنامه روزانه خود قرار دهید. غذاهای حاوی پروتئین و کلسیم را بیشتر مصرف کنید. در صورت نیاز مصرف مکمل‌های ویتامین D و ویتامین K را شروع کنید.
پوکی استخوان را چگونه می توان تشخیص داد؟برای تشخیص پوکی استخوان باید آزمایش تراکم استخوان انجام شود. در این آزمایش با استفاده از اشعه ایکس مقدار کلسیم و سایر مواد معدنی در استخوان‌ها مشخص می‌شود.
آیا آزمایش های چکاپ سلامت استخوان نیاز به ناشتایی دارد؟برخی از آزمایشهای مربوط به چکاپ سلامت استخوان از جمله بررسی مارکرهای استخوانی نیاز به ناشتایی دارند. معمولا این آزمایش صبح زود انجام می‌شود.
آزمایش تراکم استخوان چگونه انجام می شود؟برای انجام آزمایش پوکی استخوان باید روی تختی دراز بکشید تا دستگاه اسکن از قسمت ستون فقرات و لگن عبور کند. دستگاه دیگری به نام مولد فوتون نیز از زیر عبور کرده و تصویر آنها با هم ترکیب می‌شود. این تصویر به کامپیوتر ارسال شده و مشکلات استخوانی مشخص می‌شود.
آزمایش پوکی استخوان شامل چه آزمایش هایی می‌شود؟ابتدا پزشک آزمایش خون و ادرار تجویز می‌کند. درصورتی‌که مورد مشکوکی در آزمایش مشاهده کند، باید آزمایشهای تکمیلی انجام شود. به‌عنوان‌مثال اگر مقدار کلسیم خون یا سایر مواد معدنی پایین باشد، نشانه بیماری استخوان بوده و تست تراکم استخوان ضروری است.
آزمایش نمونه برداری از استخوان چیست و چگونه انجام می شود؟در این روش بافت یا سلول‌هایی از لایه بیرونی استخوان برداشته شده تا در آزمایشگاه مورد بررسی قرار بگیرد. بی‌حسی موضعی یا نخاعی برای بیوپسی استخوان انجام شده و در محل مورد نظر برشی ایجاد می‌شود. سپس سوزن بیوپسی وارد استخوان شده و مقداری از بافت را جدا می‌کند.
آزمایش تراکم استخوان در چه قسمت هایی انجام می شود؟این آزمایش در قسمت‌هایی انجام می‌شود که احتمال شکستن استخوان به دلیل پوکی استخوان بالا باشد. استخوان‌های تحتانی ستون فقرات، استخوان کنار مفصل ران و استخوان ساعد جز این دسته از استخوان‌ها محسوب می‌شوند.
پزشک ممکن است برای هر شخصی که احتمال بیماری‌های استخوانی داشته باشد، این آزمایش را تجویز کند. اما معمولا برای زنان بالای ۶۵ سال به دلیل افزایش احتمال پوکی استخوان این آزمایش ضروری است. مردان بالای ۷۰ سال نیز برای بررسی وضعیت استخوان‌ها باید این آزمایش را انجام دهند.
در صورت داشتن چه علائمی باید برای چکاپ سلامت استخوان اقدام کرد؟افرادی که حداقل ۳٫۸ سانتی‌متر از قد خود را از دست می‌دهند، ممکن است دچار شکستگی فشاری در ستون فقرات شده باشند. همچنین افرادی که به‌راحتی دچار شکستگی استخوان می‌شوند، باید این چکاپ را انجام دهند. افت سطح هورمون‌ها پس از یائسگی یا درمان سرطان و همچنین مصرف داروهای استروئیدی احتمال شکستگی استخوان را بالا برده و باید سلامت استخوان بررسی شود.
تشخیص پوکی استخوان در آزمایش خون ممکن است؟در آزمایش خون می‌توان سطح کلسیم، ویتامین D3 و مارکرهای استخوانی را بررسی کرد. درصورتی‌که در آزمایش خون مورد مشکوکی مشاهده شود، باید برای بررسی دقیق‌تر آزمایشهای دیگری مانند آزمایش تراکم استخوان یا نمونه‌برداری از بافت استخوان انجام شود.
برای تجویز چکاپ سلامت استخوان به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
اگر دچار درد استخوان هستید یا احتمال پوکی استخوان وجود دارد، باید برای معاینه و تجویز چکاپ سلامت استخوان به دکتر مغز و اعصاب، دکتر ارتوپد یا روماتولوژیست مراجعه کنید. پزشک ابتدا آزمایش خون یا ادرار تجویز کرده و در صورت مشکوک بودن آزمایش، موارد دیگری مانند آزمایش پوکی استخوان را تجویز می‌کند. گاهی هم ممکن است این چکاپ برای بررسی تاثیر درمان بیماری‌های استخوان انجام شود.
