فوبی فضای بسته چیست؟ (کلاستروفوبیا) اگر دنبال کننده اخبار بازیگران و سوپر استار های سینما در فضای مجازی یا سایر رسانه باشید حتماً شنیده اید که برخی از بازیگران ایرانی و خارجی به بیماری فوبی فضای بسته یا کلاسترفوبیا مبتلا شده اند. ترس های مختلفی در زندگی افراد وجود دارند که می توانند علاوه بر واقعیت در ذهن آنها نیز نقش ویژه ای داشته باشند.
زمانی که ترس از یک چیز حالت گسترده ای پیدا کند و به جز واقعیت در ذهن فرد نیز شگل بگیرد و از همه چیزهای شبیه به آن نیز ترس داشته باشد، در واقع ترس تبدیل به فوبیا شده است. هر چقدر این بیماری مزمن تر شود درمانش نیز سخت تر می شود.
فوبی فضای بسته چیست؟ (کلاستروفوبیا)
فوبی فضای بسته به نام های دیگری نیز مثل تنگنا هراسی، کلاستروفوبیا شناخته می شود. این اختلال که معمولاً با اضطراب همراه است به ترس از فضاهای بسته و گیر کردن و راه گریز نداشتن در این فضا ها گفته می شود.
طبق تحقیقات انجام شده، 5 تا 7 درصد از مردم جهان درگیر فوبی فضای بسته هستند. همچنین قرار گرفتن در فضا های بسته باعث می شود آن ها احساس اضطراب کنند و به دنبال راهی برای فرار از این فضای بسته باشند. بیماری کلاستروفوبیا علائم مختلفی دارد که باعث می شود تا در برخورد های اجتماعی به راحتی متوجه شد که فرد دچار اختلالات زیادی در این زمینه است.
علت تنگی نفس در فضای بسته
تنگی نفس در فضای بسته یکی از علائم فوبی فضای بسته یا کلاستروفوبیا است. به طور کلی اضطراب یکی از علل ایجاد تنگی نفس است. تنفس عملی غیرارادی است و احساس خفگی و تنگی نفس می تواند حالات ناخوشایندی برای فرد ایجاد کند. مشکلات قلبی یا ریوی نیز ممکن است باعث ایجاد تنگی نفس شود، بنابراین بهتر است به پزشک مراجع کنید تا سلامت کلی شما ارزیابی شود. وقتی دچار تنگی نفس می شوید بهترین کار این است که خونسردی خود را حفظ کنید و سعی کنید به مکانی آزاد و آرام و فضای باز بروید.
بررسی محرک های اختلال تنگناهراسی
این بیماری ممکن است به دلایل مختلفی در فرد نمود پیدا کند. تحقیقات نشان داده است در بستگان درجه یک، احتمال شروع این بیماری سه برابر بقیه افراد می باشد. البته نوع یادگیری در کودکی نیز می تواند یکی از محرک های شروع بیماری تنگناهراسی باشد. زمانی که یک کودک به دلایل مختلف در انباری و یا در یک فضای بسته محبوس می شود ممکن است به دلیل حملات و اضطرابی که به او وارد می شود ترس ابدی از فضاهای بسته پیدا کند.
اتاق های کوچک و به ویژه قفل شده، هواپیما، اتوبوس، مترو، مکان های عمومی شلوغ از شرایطی هستند که ممکن است باعث ایجاد اضطراب و شروع ترس در افراد مبتلا به این اختلال باشد. برخی از افراد مشهور جهان، در طول زندگی خود دچار این نوع از اختلال بوده اند و این امر باعث شده است تا آن ها همواره از حضور در محیط های عمومی هراس داشته باشند.
علائم فوبی فضای بسته
همانطور که اشاره شد این نوع از اختلال در افراد ممکن است باعث بروز مشکلات مختلفی شود. زمانی که فرد دچار فوبی فضای بسته در یک مکان تنگ حضور پیدا می کند، احساس خفگی شدیدی به او دست می دهد و باعث می شود تا حس کند که هر لحظه ممکن است در آن فضا جان خود را از دست بدهد. به همین دلیل است که فوبی فضای بسته باعث می شود تا افراد از حضور در آسانسور سر باز بزنند.
یا مثلاً در مکان هایی که فضای بسته ای وجود دارد همیشه به دنبال شرایطی برای فرار کردن باشند. در رفتار های فرد دچار تنگناهراسی مشاهده شده است که فرد وقتی در مکان بسته یا ترسناک حضور می یابد، در را باز نگه می دارد و به محض اینکه در بسته می شود، احساس های ناخوشایندی به او دست می دهد و اختلالاتی در رفتار او مشاهده می شود.
به همین دلیل است که افراد دچار کلاستروفوبیا همواره صندلی های کنار در را برای نشستن در محیط های عمومی یا کوچک انتخاب می کنند. این مشکل زمانی نمود بیشتری پیدا می کند که فرد دچار فوبی فضای بسته برای انجام ام آر ای مراجعه نماید. به دلیل بسته بودن کامل فضای انجام آزمایشات ام آر ای فرد فرد به هیچ وجه حاضر نخواهد بود این آزمایش را انجام دهد زیرا حس می کند در صورت رفتن و قرار گرفتن در آن وضعیت جان خود را از دست می دهد.
به طور کلی علائم تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا را می توان به صورت زیر بیان نمود:
- احساس ترس شدید از گیر افتادن و محدودیت در هر فضایی
- ترس شدید از خفه شدن در فضاهای کوچک و بسته
- تمایل شدید به رفتن به مکان های باز
- اضطراب و نگرانی و پریشانی بیش از حد و غیر طبیعی
- احساس تنگی نفس
نشانه های فوبی فضای بسته در زمانی که فرد را تحت تاثیر قرار می دهد
این بیماری معمولاً با تغییراتی در رفتار فرد مبتلا نمایان می شود که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تعریق بیش از حد که ناشی از استرس و اضطراب وارد شده می باشد.
- تپش قلب بالا به دلیل بالا رفتن هیجانات داخلی و تحرکات مغز انسان جهت یافتن راهی برای فرار
- نفس نفس زدن غیر معمولی که ناشی از خستگی نیست.
- احساس ضعف که می تواند در تحولات درونی فرد نیز تاثیر بگذارد.
بنابراین با توجه به علائمی که گفته شد میتوان به راحتی تشخیص داد که یک فرد دچار فوبی فضای بسته می باشد و برای کمک به آرام شدن آن باید دست به کار شد.
راه های درمان کلاستروفوبیا یا تنگناهراسی
به دلیل اینکه فرد همواره به فکر فرار از شرایط گفته شده برای رهایی از شروع این اختلال دست و پا می زند و ممکن است تمام فکر و ذکر روزانه او این باشد که به سمت شرایط محرک نرود و ترس را در خود تقویت نکند، ممکن است در رفتار های اجتماعی خود دچار مشکلاتی حیاتی شود که بر روی کیفیت زندگی او نیز تاثیرگذار باشد.
به همین دلیل است که باید برای درمان فوبی فضای بسته اقدام نمود تا بتوان به راحتی زندگی عادی خود ادامه داد. روش های مختلفی برای درمان فوبی فضای بسته وجود دارند که همگی آن ها به نوعی با مسائل روانشناختی فرد بیمار در ارتباط هستند. از بهترین روش های اثبات شده برای درمان فوبی فضای بسته میتوان به دارودرمانی، روان درمانی، هیپنوتیزم و خانواده درمانی اشاره نمود که هر کدام دارای اصول و قواعد خاصی هستند. البته همواره بیرون آوردن فرد از شرایطی که او را دچار فوبی فضای بسته و ترس می کند، بهترین راه حل می باشد.
از روش های دیگر برای درمان این اختلال میتوان به غرقه سازی اشاره نمود. در این روش فرد را با در نظر گرفتن شرایط مختلف در یک فضای بسته قرار می دهند تا به طور کامل تحت تأثیر این اختلال قرار بگیرد و در این هنگام با استفاده از تکنیک های آرام سازی عضلانی تا هنگام برطرف شدن کامل اضطراب فرد را کمک می کنند تا ترس او به طور کامل ریخته شود.
مراجعه به یک روانپزشک متخصص می تواند بهترین تصمیم برای درمان فوبی فضای بسته باشد زیرا ممکن است برای درمان این اختلال لازم باشد تا فرد در شرایط جدیدی قرار بگیرد یا اینکه از روش های ترکیبی دارویی، روانی استفاده شود.
چه عواملی باعث ایجاد فوبیا می شود؟
- حوادث خاص یا آسیب دیدگی
- پاسخ های آموخته شده، در اوایل زندگی برداشت شده است.
- ژنتیک
- پاسخ به هراس یا ترس
- استرس طولانی مدت می تواند باعث احساس اضطراب و افسردگی شود و توانایی شما را برای مقابله در موقعیت های خاص کاهش دهد.
آیا فوبیا قابل درمان است؟
درمان فوبیا تقریباً تمام فوبیاها با رفتار درمانی به صورت موفقیت آمیزی قابل درمان هستند. فوبیای ساده را میتوان از طریق قرار گرفتن تدریجی در معرض جسم، حیوان، محل یا موقعیتی که باعث ترس و اضطراب می شود، درمان کرد. این امر به عنوان حساسیت زدایی یا خود درمانی شناخته می شود.
آیا داروهای ضد افسردگی به فوبیا کمک می کنند؟
داروهای ضد افسردگی (SSRI) برای هراس اجتماعی مهارکننده های بازگشت مجدد سروتونین یا SSRI ها، گروهی از داروهای ضد افسردگی برای درمان اضطراب، هراس اجتماعی و آگورافوبیا هستند. آن ها با تغییر سطح سروتونین در مغز کار می کنند، اعتقاد بر این است که روحیه شما را کنترل می کند.
هراس در روانشناسی چیست؟
فوبیا، ترس شدید و غیرمنطقی از یک موضوع یا موقعیت خاص. فوبیا به عنوان نوعی اختلال اضطراب طبقه بندی می شود، زیرا اضطراب اصلی ترین علامت است که فرد مبتلا تجربه می کند. تصور می شود که فوبیا پاسخ های عاطفی آموخته اند.
فوبیاهای معروف کدامند؟
- هراس اجتماعی
- تریپانوفوبیا
- پرواز
- ترس از سگ ها
- ارتفا
- آکروفوبیا
- ترس از مارها
آیا همه هراس دارند؟
در ایالات متحده، تقریباً 19 میلیون نفر فوبیا دارند. فوبیا جدی تر از احساس ترس است و محدود به ترس از محرک های خاص نیستند. علیرغم اینکه افراد از فهمیدن هراس آن ها غیر منطقی هستند، اما آن ها نمی توانند واکنش ترس را کنترل کنند.
