این دره‌ی سبز و خرم، به علت هم‌جواری با شهر، از همان زمان که همدان «هگمتانه» نامیده و دولت ماد تشکیل شد، احتمالا مورد توجه حاکمان قرار گرفت. به نظر می‌آید بنیاد سکونتگاه دره‌ی مرادبیگ با اشراف به چشم‌انداز شهر همدان حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ سال پیش، یعنی مقارن با حکومت ایلخانان مغول برمی‌گردد. بنا به نظر افراد مسن و صاحب‌نظران ساکن این روستا، «مرادبیگ» و دو برادر او به نام‌های «نظربیگ» و «اله‌بیگ» در دوران مزبور در نقاط سه‌گانه‌ای از همدان فعالیت و حکم‌رانی داشته‌اند.

یکی از اماکنی که در دره مرادبیگ بسیار مورد توجه مردم این منطقه است وجود امامزاده پیر رحمان در روستای دره مرادبیگ است. دره ی گل زرد در نزدیکی آن یکی دیگر از دره های زیبای این منطقه است.

از مکان‌های معروف دره مرادبیگ می‌توان به دره گرگ، دره غول، دره حاج احمد (جاحمد)، لژه، شرشرآب/چرچرآب، گوشتخل دره، قلعه/روستا سیلوار، قزله/قزوله رود، حمام خرابه، محمود دره، قرق، کندوخانه، منبع، پیررحمان و دره بهشت اشاره کرد. براساس مصوبه‌ی شورای عالی شهرسازی، مورخ ۴ مهرماه ۱۳۶۷، دره مرادبیگ به محدوده‌ی خدمات شهری افزوده شده و جزو شهر همدان محسوب می‌شود.
در این دره، رود «آلوسجرد»،که از آب شدن برف‌ها و آب چشمه‌های فراوان تشکیل می‌شود، مسیری جنوبی-شمالی دارد و در شیبی نسبتا تند جاری است و پس از گذشتن از دره، به سوی شهر روان می‌شود. رودخانه از وسط شهر از سمت جنوب و شرق تپه‌ی هگمتانه می‌گذرد و به زمین‌های شمالی خارج شهر می‌رسد و در اراضی جلگه‌ای شهرستان همدان، با پیوستن رودهای متعدد به آن، سرانجام به رود قره‌چای می‌ریزد.

در همین دره چشمه‌ای از دل کوه می‌جوشد که قسمتی از آب آشامیدنی اهالی روستای دره مرادبیگ را تأمین می‌کند. طبق تحقیقی که اخیرا روی آب رودخانه‌ی مرادبیگ انجام شده، مشخص شده که آب رودخانه حاوی مقادیر قابل توجهی فلزات سنگین نظیر روی، مس، کروم و … است که نشان می‌دهد آب رودخانه نسبتا آلوده است، پس در مصرف آن بهتر است احتیاط کنید. اختلاف ارتفاعی که نسبت به مرکز شهر همدان دارد سبب خنک‌تر بودن نسبی دمای هوا نسبت به سایر نقاط شهر همدان شده است.

بیشترین دمای دره در تابستان به ۳۰ درجه و کمترین دما در زمستان به منفی ۱۰ درجه می‌رسد. خاک مناسب و حاصلخیز منطقه و وجود آب شرایط مناسبی از نظر جغرافیایی برای باغداری فراهم آورده است. فعالیت‌های اصلی این منطقه باغبانی، دامداری و صنایع دستی است. مردم منطقه به زبان‌های آذری، فارسی و کردی سخن می‌گویند و اقوام گوناگون با فرهنگ‌های مختلف، به ویژه فارس، ترک، لر و کرد در سراسر منطقه و در کنار هم زندگی می‌کنند.
در منطقه دره مرادبیگ تنها ۳٫۳ درصد از جمعیت را مهاجران تشکیل می‌دهند؛ بنابراین پایین بودن سهم مهاجران از کل جمعیت منطقه بیانگر بافت اجتماعی بومی و یکدست منطقه است.
از دیرباز، دره مرادبیگ برای مردم همدان یک مکان تفریحی برای گذران اوقات فراغت بوده و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی روستا و کوهپایه‌های الوند در برنامه‌ریزی گردشگری اهمیت بسیار داشته است. بهترین مسیر پیاده‌روی پیشنهادی در این منطقه، مسیر ۸ کیلومتری دره مرادبیگ تا چشمه‌ی فرشه در منطقه‌ی ییلاقی همدان است. در سال‌های اخیر، تحولات زیادی در ساختار اقتصادی، اجتماعی و محیطی پدید آمده و توسعه‌ی گردشگری آن را با کالبدی شهرگونه تضعیف کرده است.

از نظر گردشگران، چشم‌انداز بی‌نظیر دو طرف دره‌ی مرادبیگ بزرگ‌ترین جاذبه‌ی منطقه و مهم‌ترین نقطه قوت آن است. گرچه شورای شهر همدان در سال ۹۳ خبر داد که قرار است به مالکانی که قصد بازسازی بناهای خود را دارند، تخفیف و امتیازهای ویژه داده شود، اما به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی جامعی برای بهره‌برداری از این جاذبه‌ی طبیعی وجود ندارد. با این حال گردشگران از نقاط مختلف استان برای برخورداری از چشم‌اندازهای طبیعی آن به دره می‌آیند. نبود برنامه‌ریزی جامع موجب تخریب باغ‌ها و تغییر کاربری آن‌ها شده و گردشگران از این بابت نگران به هم خوردن فضای بکر دره هستند.

مسیر دسترسی به دره مرادبیگ

برای رفتن به دره مرادبیگ، با هواپیما به همدان سفر کنید و از میدان امام خمینی (ره)  که از میدان های اصلی و در مرکز شهر همدان واقع است به سمت خیابان بوعلی سینا بروید، پس از طی یک مسیر ۶۵۰ متری به میدان بوعلی سینای شهر همدان می ‌رسید، و از این میدان همچنان مستقیم به راه خود در خیابان بوعلی سینا ادامه دهید بعد از یک کیلومتر به خیابان جهاد وارد می شوید، پس از طی ۸۵۰ متر وارد میدان بعثت شده و از آنجا به خیابان شهرداری وارد شوید. حدود ۷۵۰ متر از خیابان شهرداری را بروید تا به میدان بیمه رسیده و از خیابان شهید مصیب مجیدی هم عبور کنید. ۶۰۰ متر از این خیابان را که گذراندید به جاده‌ ی دره‌ ی مرادبیگ می‌ رسید. در این جاده به مسیر خود تا حدود یک کیلومتر ادامه دهید تا دره ی زیبای و دیدنی مراد بیگ را در مقابل خود ببینید.