مجسمه‌ شیرسنگی در همدان قدمتی بیش از 2000 سال دارد. مجسمه های شیرسنگی همدان به دستور اسکندر به مناسبت یادبود سردار معروفش هنایشیون در دو طرف مقبره او ساخته شده بود. این مجسمه در حاضر در جنوب شهر همدان و در کنار جاده قدیم همدان ملایر واقع شده است. آثار تاریخی زیادی از زمان حکومت مادها و هخامنشیان در همدان وجود دارد که اکنون مجسمه شیرسنگی یکی از مهم‌ترین این آثار به شمار می‌رود. مجسمه شیرسنگی در زمان حکومت پادشاهان ماد و هخامنشی اهمیت زیادی داشت، به طوری که در آن زمان به عنوان طلسم شهر از آن‌ها یاد می‌کردند.

این مجسمه باستانی از نظر ابعاد ظاهری ۲/۵ متر طول، ۱ متر و ۱۵ سانتی متر عرض و یک متر و ۲۰ سانتی متر ارتفاع دارد. در زمان های قدیم این شیر به همراه یک مجسمه شیر دیگر که دقیقا مانند همین ساخته شده بود در دروازه شهر همدان قرار داشتند و وجود آن ها در کنار این دروازه باعث شد که مسلمانان در هنگام فتح همدان اسم این دروازه را باب الاسد (دروازه شیر) بگذارند.

کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند که قبل از اینکه مرداویج به این شهر حمله کند دو عدد از این شیر سنگی در کنار دروازه این شهر وجود داشته، این ادعا را می توان از کتاب ها و منابع اسلامی هم فهمید چون در آن ها به دروازه شیر اشاره شده است. اما علت از بین رفتن یکی از این مجسمه ها این است که بعد از تصرف شهر همدان توسط دیلمیان، مرداویج دیلمی که تحت تاثیر زیبایی این مجسمه ها قرار گرفته بود تصمیم داشت که یکی از این مجسمه ها را به ری ببرد اما در این کار ناموفق بود به همین خاطر پنجه یکی از شیرها را شکست و آن یکی را از بین برد. آن مجسمه آسیب دیده تا سال ۱۳۲۸ هجری شمسی بر روی زمین بود تا اینکه طراح و معماری به نام مهندس سیحون آن را در مکان فعلی گذاشت.

تاریخ ساخت مجسمه شیر سنگی مورد اختلاف است ولی از نحوه کنده‌کاری تندیس و نزدیکی آن به باروی اشکانیان و نیز کشف تابوت دوره اشکانی از شان محل چنین بر می‌آید که این تندیس به اشکانیان مربوط باشد، اما این اثر از یادگارهای هنری سلوکی/اشکانی می‌باشد.اما به عبارتی می‌توان گفت مجسمه شیرسنگی همدان از یادگاری‌های دوره ماد است که به اعتقاد مردمان آن زمان این مجسمه‌ها که در دروازه ورودی شهر به صورت قرینه ساخته می‌شدند، بلا و مصیبت را از شهر هگمتانه دور می‌کردند. عده‌ای از مورخان ساخت مجسمه شیرسنگی را به آپولونیوس در زمان پارت‌ها (اشکانیان) نسبت داده‌اند.

در سال‌های اخیر در طی مرمت‌ها و بازسازی‌های صورت گرفته در اطراف این مجموعه، تابوتی در تپه باستانی میدان سنگ شیر توسط کاوشگران پیدا شد که متعلق به دوره‌ی اشکانیان بود و در حال حاضر در موزه‌ تپه هگمتانه نگهداری می‌شود و بسیاری از علاقه‌مندان برای دیدن این آثار به هگمتانه می‌روند تا از نزدیک این تابوت را مشاهده کنند.